Ekip
Serkan Yetgin (Y.Mimar)
Yeşil Özerdem (Y.Mimar)
Metin Tuncel (İçmimar)
Murat Ergin (İnşaat Y. Mühendisi)
Günseli Özdil (Peyzaj Mimarı)
Yardımcı
Akın Şahin
Yer
İzmir-İstanbul ve İzmir-Ankara otoyolları arasında kalan, yeni gelişmekte olan bir konut bölgesinin tetikleyicisi bir merkez, geliştirilmekte olan projelerle sosyal ve kültürel bir dönüşümün ana omurgasını oluşturmak üzere kurgulanan, değişmeye hazır bir alan. Yaz mevsiminde güneşten, baharda yağmurdan, kış mevsiminde rüzgardan korunabilmek için bir “şey” e gereksinim duyulan, Bornova’nın dönüşmeye hazır mahallelerinden ulaşmak için “yürümeyen” bir merdivenin takıldığı bir üst geçitle ulaşılan otomobil deryası. Yer’le ilişki çoğunlukla otobüs-metro, metro-otomobil ikilileri üzerinden kurulmakta, yaya erişimi ise ancak çevre yerleşimlerdeki sakinler tarafından tercih edilmektedir. Ege Üniversitesi’nin kapalı olan kapısı bu yönde bir erişime olanak vermezken Batı yönüne açılan kapısından çıkan kullanıcılar otoyolun kenarından alana ulaşabilmektedir. Beton grid kaplı metro alanı ya da kilit parke taşı döşeli otopark ve otobüs peronlarıyla alan deneyimlenmektedir.
Programın Yorumu
İhtiyaç programın Aktarma Merkezi ve Sosyal Merkez başlıklı iki ana program unsuru bulunmaktadır. Bir ulaşım aracından diğerine aktarma yapılırken kullanılan ve çoğunlukla non-space mekanlar olarak üretilen Aktarma Merkezi tipolojisinde bir üretim yapmaktansa İzmir gibi iklimsel olanakların da büyük ölçüde izin verdiği bir bölgede açık mekanların geçildiği, geçilirken de farklı etkinliklere, rastlantılara olanak veren karma bir fonksiyon şeması üzerine gidilmiştir. Metro çıkışı ve Kuzey yönündeki proje alanları ve gelişen konut bölgeleri arasındaki yol en kısa biçimde geçildiğinde ortaya çıkan iki bölge yukarıda belirtilen ana fonksiyonları yerleştirmek için bir başlangıç olmuştur. Batı yönünde kalan bölgede Sosyal Merkez’in en büyük kütlesi olan Salon ve mekansal donanımları yerleştirilmiş, etrafına ise eğitim-yönetim-tüketim mekanlarından oluşan karma fonksiyonlar sarmalanmıştır. Alanın Cengizhan Caddesi’ne yakın olan tarafında ise 116/19. Sok. kotunda yükselen otobüs peronlar yerleştirilmiştir.
Topoğrafyaya Müdahale
+41 kotu; programda önerilen aktiviteler ve diğer potansiyel dış mekan aktiviteler için ortak bir “aktarma” platformu yaratmak adına, metro bağlantısının da bu yönde doğrudan bağlantıya izin vermesi nedeniyle seçilmiştir. Sadece yolcu aktarma için mekansal bir oluşum yerine kültürel aktarımlara da olanak veren “boşluk” yaratılmıştır. Boşluğun dükkanların olduğu Doğu yönündeki kısmı içeri doğru çekilerek ortadaki alanın daha verimli kullanılması, ticaret baskının da dengelenmesi hedeflenmiştir. Platforma inen rampa ve merdivenler yapay bir topoğrafya olarak artiküle edilmiştir. Bu müdahalenin uzantısı olarak otobüs peronlarını örten kabuk ve platforma değen ayaklar biçimlenmiştir. Yapay topoğrafyayı delerek +41 kotuna giriş yapan metro kullanıcısı sergi mekanlarının önünden geçerken karşısındaki kütle ve sağındaki geniş basamaklarla karşılaşmaktadır. Diğer taraftan otobüsten gelip metroya aktarma yapacak yolcu ise merdivenlerden indiğinde platforma yayılmış fonksiyonel ve bazen de birer peyzaj elemanı olan kutuların arasından geçerek topoğrafyayı delen kutuya ulaşmaktadır.
Mevcut Yapıya Entegrasyon
İzin verilen +41 kotu bağlantısı kullanıcıların doğrudan, önerilen diğer fonksiyonlarla bütünleşmesini sağlamaktadır. Bunun dışındaki diğer erişim elemanlarının, fiziksel iyileştirmelerle, bisiklet kullanıcılarına, engellilere uyumlu hale getirilmesi önerilmektedir. Metro istasyonun aktarma kotunun tavanında yine aynı taşıyıcı aksları arasında önerilen skylight ile bu alanın günışığı ile temasını sağlamak amaçlanmıştır. Alan ile Bornova ilçe merkezi arasındaki bağlantılardan biri olan yaya üstgeçidi için ise yeni bir tasarım önerisi sunulmaktadır. Mekanik sistemlere bağlı olmadan yürünebilir bir eğimle önce parka sonra da derenin karşı tarafına geçiren üst geçit, önerilen kompleksin otoyolun Doğusunda sınırlanmaması adına önemli bir fırsattır.
Malzeme-Strüktür
Tasarlanan yapı topluluğunun strüktürü ve onu dışa vuran malzemesi beton herhangi bir kaplama olmadan kendi rengi, dokusu ve diğer özellikleriyle kullanılmıştır. Bununla birlikte kaplama malzemesinin mecburi olduğu durumlarda perfore metal elemanlar ile hava geçirgenliği sağlanmış, aynı zamanda nötr bir malzeme olan betonla kontrast yaratılmak istenmiştir.
